Ο οικισμός Καστρισιάνικα

την Ιούν 22, 2018

Παλαιότατος οικισμός στο Β τμήμα των Κυθήρων, ο οποίος βρίσκεται πλησιέστατα στον οικισμό Κιπέρι ή Φριλιγκιάνικα και σε μικρή σχετικά απόσταση από τον Άγιο Δημήτριο (Παλιόχωρα), από τον οποίο χωρίζεται με μία βαθιά χαράδρα. Ως ονομασία τα Καστρισιάνικα δεν αναφέρονται στις παλαιότερες πηγές, καθώς είναι σχετικά νεότερη, όπως όλες οι αντίστοιχες με αυτή την κατάληξη. Η ύπαρξη του αναφερόμενου από τον Καστροφύλακα οικισμού Καλαμουτάδες, τα όρια του οποίου φαίνονται να συμπίπτουν με τον οικισμό Καστρισιάνικα, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο οικισμός υπήρξε ενδεχομένως και πριν την καταστροφή της Παλιόχωρας. Αργότερα μεγάλωσε σε μέγεθος και απετέλεσε την έδρα ενός από τις τέσσερις διοικητικές περιοχές (ντιστρέτα), με τις οποίες είχε χωριστεί το νησί επί Ενετοκρατίας και διατηρήθηκε και επί αγγλοκρατίας.

Κατά το έτος 1757 στην απογραφή του Grimani αναφέρεται να κατοικούν στο διαμέρισμα Καστρισιανίκων 223 οικογένειες από τις οποίες 6 αστών και 217 πληβείων![1] Και σήμερα ακόμη διατηρούνται στον οικισμό πολλά αξιόλογα οικήματα που δείχνουν παλαιότερες εποχές ευμάρειας, αλλά και χαρακτηριστικά οικιστικού συνόλου με έντονα δείγματα αρχιτεκτονικής της εποχής των πειρατικών προσβολών. Τα σχετικά με τη σχέση του οικισμού με τους Καλαμουτάδες και τις αναφορές σ’ αυτόν αναπτύχθηκαν στο σχετικό με τις Καλαμουτάδες κομμάτι. Όσον αφορά την ονομασία, αυτή προέρχεται από το βυζαντινό επώνυμο Καστρίσιος και αυτό από το αντίστοιχο βυζαντινό εκκλησιαστικό αξίωμα. Το Καστρίσιος ανιχνεύεται με ασφάλεια στα Κύθηρα από τις αρχές του 14ου αι.[2]. Εξίσου παλαιό, αναφερόμενο από τον 13ο αι. είναι και το επώνυμο Νοταράς, το οποίο αναφέρεται και στα Καστρισιάνικα, όπως και στα γειτονικά Φριλιγκιάνικα και είναι επίσης Βυζαντινό[3].

Σήμερα ο οικισμός συγκεντρώνει την προσοχή πολλών από αυτούς που ενδιαφέρονται για την απόκτηση και ανακαίνιση παλαιών οικιών. Πολύ κοντά στον οικισμό και σε επαφή με αυτόν από την Δ πλευρά, δίπλα από το Β άκρο του οικισμού Φριλιγκιάνικα, βρίσκεται ο επίσης παλαιός μικρός οικισμός Τζουανιάνικα, στον οποίο κατοικούσε κλάδος της οικογενείας Κασιμάτη με το παρωνύμιο Τζουάνης, που έφερε τίτλο ευγενείας, από το οποίο έλαβε και το όνομα ο οικισμός.