Η σεξουαλική ζωή των ζώων: τέρατα και σημεία!

Στη City Farm του Σαουθάμπτον, ένα καταφύγιο ζώων το οποίο επισκέφτηκε ο Φίλιπ Χoρ, συγγραφέας και συντάκτης της βρετανικής εφημερίδας «The Guardian», μεταξύ των ζώων που φιλοξενούνται, του έκαναν εντύπωση κάποια αφρικανικά σαλιγκάρια που φυλάσσονταν σε ένα δοχείο με νερό. Οπως ενημερώθηκε ο Χορ από τη Χάνα, την υπεύθυνη του καταφυγίου, τα σαλιγκάρια αυτά είχαν μόλις γεννήσει τα αβγά τους. Ηταν και τα δύο θηλυκά, αλλά λόγω του ερμαφροδιτισμού τους, το ένα άλλαξε φύλο, γεγονός που προκαλεί έκπληξη.

«Τα ζώα παίρνουν περίεργες πόζες» τραγούδησε κάποτε ο Πρινς και ερευνητικά στοιχεία έρχονται να τον επιβεβαιώσουν, όπως αναφέρεται στο άρθρο του Guardian. Μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα περιέγραψε πώς οι τρανονυχτερίδες –είδος νυχτερίδων που ζουν σε Ευρώπη και Ασία, με τον πληθυσμό τους να είναι, μάλιστα, σημαντικός στην Κρήτη– ζευγαρώνουν χωρίς διείσδυση σε μια ολλανδική εκκλησία, «γεννώντας» ενδιαφέροντα ερωτήματα για το τι μπορούν να κάνουν τα ζώα στο κυνήγι της ευχαρίστησης ή της μετάδοσης των γονιδίων τους.

Οι τρανονυχτερίδες αποτελούν το πρώτο γνωστό παράδειγμα θηλαστικών που ζευγαρώνουν χωρίς διείσδυση. Οι επιστήμονες είχαν επί μακρόν την απορία πώς γίνεται η διείσδυση στο συγκεκριμένο είδος, αφού το πέος των αρσενικών είναι πολύ μεγαλύτερο όταν βρίσκεται σε στύση από τον κόλπο των θηλυκών. Πιστεύουν πλέον ότι το σπέρμα στο είδος αυτό μεταφέρεται έπειτα από απλή επαφή με το αιδοίο.

Δελφίνια: ζευγάρωμα τρεις φορές σε πέντε λεπτά εν κινήσει

Τα ευρήματα σχετικά με τις νυχτερίδες έρχονται να αποδείξουν στους ανθρώπους ότι δεν έχουν το μονοπώλιο των εφευρετικών μεθόδων σε ό,τι αφορά τη σεξουαλική επαφή. Τα κητώδη είναι ιδιαιτέρως δημιουργικά στο θέμα σεξ: με δεδομένο ότι διαθέτουν μεγάλο εγκέφαλο και συλλέγουν κάποιες μόνο ώρες την τροφή τους, χρειάζεται να βρουν κάτι για να γεμίζουν τον ελεύθερο χρόνο τους. Ετσι, τα δελφίνια είναι γνωστό ότι ζευγαρώνουν έως και τρεις φορές μέσα σε πέντε λεπτά, με απίστευτη ταχύτητα, καθώς κολυμπούν όλα μαζί – πρόκειται για ένα είδους μαζικό όργιο εν κινήσει!

 

Τα δελφίνια φαίνεται μάλιστα να είναι εθισμένα στα σεξουαλικά παιχνίδια: αρσενικά έχουν βρεθεί να εισάγουν το πέος τους στα τρήματα καρχαριών, στο κενό που δημιουργείται μεταξύ του σώματος των χελώνων και του καβουκιού τους, ακόμη και σε νεκρά ψάρια.

Φάλαινες: τρίωρα προκαταρκτικά και ταυτόχρονη διείσδυση

Αλλά και οι πιο μεγαλόσωμοι συγγενείς των δελφινιών, οι φάλαινες, είναι εξίσου περιπετειώδεις. Εχουν παρατηρηθεί κοπάδια από παγετώδεις φάλαινες (Eubalaena glacialis), τεράστιες φάλαινες μήκους 18 μέτρων, που απειλούνται με εξαφάνιση, οι οποίες ονομάζονται επίσης «σωστές» φάλαινες του Βόρειου Ατλαντικού (επειδή οι κυνηγοί πίστευαν πως ήταν το σωστό είδος για κυνήγι, καθώς κινούνται αργά και αποτελούν εύκολο θήραμα), να κάνουν προκαταρκτικά επί τρεις ή και περισσότερες ώρες.

Το εντυπωσιακότερο όλων είναι ότι βγαίνουν στα ρηχά για να επιδοθούν στο ερωτικό παιχνίδι, στριφογυρίζοντας η μία γύρω από το λείο μαύρο σώμα της άλλης ενώ αγγίζονται με τα πτερύγιά τους. «Πρόκειται για ένα θέαμα που μοιάζει ειδυλλιακό, έως ότου συνειδητοποιήσεις ότι στο πλαίσιο της αποφασιστικότητάς τους να περάσουν τα γονίδιά τους στις επόμενες γενιές, δύο αρσενικά διεισδύουν ταυτόχρονα σε ένα θηλυκό» σημειώνεται στο άρθρο της βρετανικής εφημερίδας. Οι αρσενικές παγετώδεις φάλαινες διαθέτουν μάλιστα τους μεγαλύτερους όρχεις από οποιοδήποτε άλλο ζώο, καθώς ζυγίζουν σχεδόν έναν τόνο· το δε πέος τους έχει μήκος έως και τρία μέτρα.

Μετά τα πρωτεύοντα, οι φάλαινες και τα δελφίνια αποτελούν τους πιο κοντινούς συγγενείς μας από εξελικτικής απόψεως, αναφέρει ο Χορ. «Ο Χέρμαν Μέλβιλ σημείωνε στον “Moby Dick” (ως καυστικός χιουμορίστας, δεν θα μπορούσε να έχει πλήρη άγνοια της διττής έννοιας του τίτλου του βιβλίου του) ότι, σε αντίθεση με σχεδόν όλα τα άλλα ζώα, οι φάλαινες ζευγαρώνουν ενώ βρίσκονται πρόσωπο με πρόσωπο. Το έθεσε σεμνότυφα ώστε να μην κάνει το βικτωριανό αναγνωστικό κοινό του να κοκκινίσει: “Ξεχειλίζοντας από αμοιβαία εκτίμηση, οι φάλαινες χαιρετιούνται πιο ανθρώπινα”» αναφέρεται στο άρθρο.

Η φράση αυτή του Μέλβιλ ήρθε στο μυαλό του συντάκτη ενώ βρισκόταν πάνω σε ένα μικρό ψαροκάικο στον Ινδικό ωκεανό, οπότε και είδε ένα ζευγάρι τεράστιους φυσητήρες ενωμένους, κοιλιά με κοιλιά, «κλειδωμένους» τον έναν με τον άλλον, να κολυμπούν ανέμελα κάτω από το καΐκι.

Μπονόμπο: εκτόνωση των εντάσεων και ομοφυλοφιλία

Τα κητώδη, όπως και τα πρωτεύοντα σαν τους μπονόμπο αλλά και τους ανθρώπους, διαχωρίζουν το σεξ από την αναπαραγωγή. Για παράδειγμα, οι μπονόμπο χρησιμοποιούν τη σεξουαλική επαφή για να εκτονώσουν τις κοινωνικές εντάσεις. Επίσης, εκδηλώνουν την ομοφυλοφιλία τους πολύ συχνά, όπως και οι φάλαινες.

Οι αρσενικές όρκες κάνουν συχνά σεξ μεταξύ τους, προφανώς ως πρόβα για το ζευγάρωμα με τα θηλυκά. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο γνωστός ερευνητής του συγκεκριμένου είδους φαλαινών, δρ Λανς Μπάρετ-Λέναρντ, έχει αναφέρει ότι στο πλαίσιο 126 ταξιδιών παρατήρησης κατέγραψε κατά κύριο λόγο ομοφυλοφιλική συμπεριφορά στις όρκες – το ζευγάρωμα με θηλυκά ήταν σπάνιο. «Το queer είναι ο κανόνας στις φάλαινες, φαίνεται» σχολιάζει ο Χορ.

Φυσητήρες: το πέος ως «εργαλείο» κοινωνικοποίησης

Οι φάλαινες φυσητήρες αγγίζουν συχνά η μία την άλλη με τα πτερύγιά τους όταν συγκεντρώνονται σε ομάδες. Τα ώριμα αρσενικά χρησιμοποιούν επίσης το πέος τους, που βρίσκεται σε στύση (το οποίο υπό φυσιολογικές… χαλαρές συνθήκες είναι κρυμμένο σε μια σχισμή στην κοιλιά τους), ως «εργαλείο» κοινωνικοποίησης, για να χαιρετήσουν ή να «αγκαλιάσουν» άλλες νεαρότερες φάλαινες, πιθανώς τους απογόνους τους. (Οι φυσητήρες, επί τη ευκαιρία, στα αγγλικά λέγονται sperm whales, και αυτό διότι οι κυνηγοί φαλαινών που πρώτοι καμάκωναν το μεγάλο τετράγωνο κεφάλι τους θεωρούσαν ότι το γαλακτερό έλαιο που διέρρεε από αυτό ήταν σπέρμα).

Χταπόδια: θανατηφόρα γέννηση ζωής

Ολοένα και περισσότερα είδη αποδεικνύουν, πάντως, ότι οι άνθρωποι δεν αποτελούν το αποκορύφωμα της εξέλιξης, όπως νομίζουν. Για παράδειγμα, τα χταπόδια αντιπροσωπεύουν ένα εναλλακτικό κλαδί του εξελικτικού δέντρου, υπογραμμίζεται στο άρθρο της Guardian. «Πώς είναι άραγε το σεξ για ένα ζώο του οποίου το κάθε πλοκάμι διαθέτει εγκέφαλο και μπορεί να λειτουργεί σχεδόν ανεξάρτητα από τα υπόλοιπα πλοκάμια του; Μπορεί κανείς να καταλάβει γιατί ο ιάπωνας καλλιτέχνης Χοκουσάι δημιούργησε ένα αξιομνημόνευτο έργο στο οποίο μια γυναίκα κάνει σεξ με ένα χταπόδι του οποίου απεικονίζονται τα διεισδυτικά πλοκάμια. Υπάρχει όμως μια τρομερή θανατηφόρα πτυχή του σεξ των κεφαλόποδων. Τα θηλυκά χταπόδια μπορεί να ζευγαρώνουν με πολλά αρσενικά, αλλά πεθαίνουν μετά από μία και μόνη κύηση».

Σουπιές: «χορεύοντας» κεφάλι με κεφάλι

Και οι σουπιές… παίρνουν περίεργες πόζες, όπως ο επιστήμονας Πίτερ Γκόντφρεϊ-Σμιθ αναφέρει στο βιβλίο του για τα κεφαλόποδα, «Other Minds». Σαν σε «χορό στην αυλή κάποιου πολιτισμένου γάλλου βασιλιά» ζευγαρώνουν κεφάλι με κεφάλι και μετά από λίγα λεπτά ακινησίας το αρσενικό χρησιμοποιεί το αριστερό τέταρτο πλοκάμι του για να πάρει ένα «πακέτο» με σπέρμα και να το τοποθετήσει σε μια ειδική θήκη κάτω από το ρύγχος του θηλυκού.

Θαλάσσια σαλιγκάρια: ο πύργος της… αλλαγής φύλου

Η παραλία αποτελεί μια άλλη αρένα για τέτοιες «παραστάσεις». Ενα είδος θαλάσσιου σαλιγκαριού (Crepidula fornicata) δημιουργεί μικρούς πύργους από επτά ή περισσότερα σαλιγκάρια, τα οποία αλλάζουν φύλο από τα μεγαλύτερα θηλυκά στη βάση του πύργου, ως τα νεαρότερα αρσενικά στην κορυφή. Αν ένα θηλυκό πεθάνει, ένα από τα αρσενικά αλλάζει φύλο και λαμβάνει τη θέση του.

Θαλάσσιοι ίπποι: Το οστό που κάνει τη διαφορά

Στο άλλο άκρο της κλίμακας των μεγεθών των θαλάσσιων ζώων, οι θαλάσσιοι ίπποι διαθέτουν οστό στο πέος τους, το επονομαζόμενο βάκλον. Αυτό το πεϊκό οστό βοηθά σημαντικά στην προσπάθεια για σεξουαλική επαφή, με δεδομένο ότι ο κάτοχός του έχει βάρος ενάμιση τόνο. Παρότι πολλά θηλαστικά διαθέτουν τέτοιο οστό, το βάκλον του θαλάσσσιου ίππου είναι μακράν το μεγαλύτερο: έχει μήκος 60 εκατοστά! Οπως εξήγησε ο Ρίτσαρντ Σαμπίν από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στον Χορ, «το βάκλον επιτρέπει στον αρσενικό θαλάσσιο ίππο να διατηρήσει τη σεξουαλική πράξη για διάστημα ικανό ώστε το σπέρμα να φθάσει στον στόχο του». Πρόκειται για σημαντικό ζήτημα, δεδομένου ότι το θηλυκό έχει το μισό βάρος από το αρσενικό.

Στρουθοκάμηλοι με ψευδο-πέος και η αποδοκιμασία των πιγκουίνων

Σε ό,τι αφορά πάλι τα πτηνά, τα πράγματα γίνονται περίεργα, όπως μετέφερε στον συντάκτη ο Τιμ Ντι, συγγραφέας και παρατηρητής επί μακρόν όλων των περίεργων που λαμβάνουν χώρα στον… φτερωτό κόσμο. Ο Ντι μίλησε στον Χορ από τον κήπο του στη Νότια Αφρική όπου οι ντόπιες στρουθοκάμηλοι έχουν ένα σπάνιο χαρακτηριστικό: ένα ψευδο-πέος, ένα «εύκαμπτο κομμάτι ροζ κρέατος», όπως το περιέγραψε. Ανέφερε επίσης πως έχει παρατηρήσει ότι οι πιγκουίνοι στη Νότια Αφρική «ζευγαρώνουν μπροστά στους υπόλοιπους πιγκουίνους, οι οποίοι μαζεύονται γύρω-γύρω χαζεύοντας το θέμα και αποδοκιμάζοντας εν χορώ».

O θαμνοψάλτης και ο Μπουνιουέλ

Παρόλα αυτά, σύμφωνα με τον Ντι, το πιο περίεργο σεξ μεταξύ πτηνών αφορά τον θαμνοψάλτη (Prunella modularis), ένα μικρό πτηνό που απαντάται στις εύκρατες περιοχές της Ευρώπης και στην Ασία. «Τα αρσενικά ραμφίζουν το τρήμα των θηλυκών στο οποίο καταλήγει τόσο το γαστρεντερικό, όσο και το ουροποιητικό σύστημα ενώ χρησιμοποιείται ταυτοχρόνως για την αναπαραγωγή (το ίδιο τρήμα διαθέτουν οι έχιδνες και οι πλατύποδες) για να τα κάνουν να αποβάλουν το σπέρμα του προηγούμενου σεξουαλικού συντρόφου προτού το αντικαταστήσουν με το δικό τους. Μοιάζει με όσα συμβαίνουν στην “Κρυφή γοητεία της Μπουρζουαζίας”» είπε ο Ντι, κάνοντας αναφορά στις παράξενες σεξουαλικές σκηνές της ταινίας του Λουίς Μπουνιουέλ του 1972.

Μοσχόπαπιες: το πέος-τιρμπουσόν και ο σπειροειδής κόλπος

Ο Τζιμ Γουίλσον, γνωστός ορνιθολόγος και οδηγός στην Αρκτική, βρίσκει αξιοσημείωτες και τις λεπτομέρειες που αφορούν το σεξ στις πάπιες. Για να αποφύγουν τα αρσενικά που δεν τους ενδιαφέρουν, οι θηλυκές μοσχόπαπιες (Cairina moschata – είδος που ενδημεί στην Κεντρική και Νότια Αμερική) διαθέτουν έναν αναπάντεχo σχήμα κόλπου. Με δεδομένο ότι το πέος των αρσενικών είναι μεγάλο και έχει το σχήμα τιρμπουσόν, ο κόλπος των θηλυκών είναι σπειροειδής, με τις σπείρες να μπορούν να ακολουθήσουν τη φορά των δεικτών του ρολογιού και να είναι ασύμβατες με το πέος των αρσενικών που έχει φορά αντίθετη από εκείνη των δεικτών του ρολογιού.

Το μικρό πτηνό της Αρκτικής που απιστεί αμέσως μετά τη γέννα

Μια από τις αγαπημένες ιστορίες του Γουίλσον αφορά ένα μικρό θηλυκό παράκτιο πτηνό (Phalaropus lobatus). Αφού ζευγαρώσει και γεννήσει τα αβγά του στην Αρκτική, το θηλυκό αφήνει τον σύντροφό του να προσέχει τα αβγά και πετά μακριά προκειμένου να ζευγαρώσει με τουλάχιστον ένα ακόμη αρσενικό, ίσως και με περισσότερα. Μάλλον εξαρτάται από τη διάθεσή του…

Ας μην ξεχνάμε όμως τελικά ότι και οι άνθρωποι είναι ζώα και το σεξ μας κάνει πιο… ζωώδεις. Πρέπει να παραδεχθούμε πάντως ότι το σεξ παραμένει μια «συμφωνία» που μπορεί εύκολα να καταλήξει σε… ασυμφωνία σε όλα τα είδη.