Νοσοκομείο Κυθήρων: Ξεφυλλίζοντας της μνήμης τις σελίδες

Εμείς, οι «μπόμπιρες» εκείνης της εποχής, θυμόμαστε το Νοσο­κομείο χτισμένο. Όμορφο, μεγάλο, άσπρο, καινούργιο χτίριο, με στιλ ξεχωριστό. Σαν να Ταν από πάντα εκεί. Μα οι κουβέντες που ακούγονταν όλο για το Νοσοκομείο ήταν. Για το πόσες γυναίκες γέννησαν, για τους γιατρούς που χρειάζο­νται, για το ασθενοφόρο που ήλθε, για το ακτινολογικό μηχάνημα! Δό­ξα τω Θεώ δεν είχε χρειαστεί να το δούμε κι από τα μέσα. Μα κάπο­τε, για μένα, ήλθε αυτή η ώρα. Να! πώς έγινε. Τότε το σχολειό, που μας καλούσε με καμπάνα, λειτουρ­γούσε πρωί κι απόγευμα. Ενα πρωί μας ανακοινώθηκε πως τ’ απόγευ­μα θα γινόταν «καθαριότητα» και πως όλοι θα έρεπε να είχαμε κομ­μένα νύχια και καθαρά αυτιά και λαιμούς. Εκείνη τη μέρα έλειπε η μάννα μου, μ’ είχε η γιαγιά μου, έ­τσι την ευπρέπειά μου την ανέλαβα αυτοπροσώπως. Εντρομος, όμως, διαπίστωσα πως το μπαμπάκι, που είχα τυλίξει στην άκρη του σπίρ­του, έμεινε στ’ αυτί μου. Το πα στη γιαγιά. Κοίταξε… και το είδε. «Τώ­ρα έχουμε Νοσοκομείο» είπε και μ’ άρπαξε απ’ το χέρι και σέρνοντάς με διασχίσαμε όλο τον Ποταμό, παρά τη ντροπή και τις διαμαρτυ­ρίες μου. Το Νοσοκομείο στην αρ­χή τής λειτουργίας του είχε μόνο έναν γιατρό, τον αξέχαστο Θεόδω­ρο Μαρέντη. Ετσι, μεσημεριάτικα, ήταν κλειστό, μα το σπίτι τού για­τρού ήταν ακριβώς δίπλα. Η γιαγιά ξεσήκωσε τον κόσμο με τις φωνές της. Ήλθε ο γιατρός… έβαλε χωνά­κι στ’ αυτί (τα ίδια χωνάκια χρησι­μοποίησα κι εγώ ως γιατρός). δεν βρήκε τίποτα. Η γιαγιά διαμαρτυρήθηκε. «Μα δεν βλέπεις γιατρέ;». Είδε κι έπαθε να την πείσει πως ά­δικα μ’ έφερε. Εγώ μόλις πρόλάβαινα πάω σχολείο. Εκείνη την «καθα­ριότητα», σίγουρα, θα είμαι κι ο μό­νος που τη θυμάμαι ακόμα.

Το 1960 ήταν που βλέπαμε τον δρόμο που διασχίζει τον κάμπο α­πό τ’ Αρωνιάδικα στον Ποταμό, να μαυρίζει κι έτσι μαύρος να ‘ρχεται μέρα με τη μέρα προς το μέρος μας. «Τον κάνουν άσφαλτο!», μας εξήγησαν. Στο τέλος ο οδοστρω­τήρας έφτασε και στο γεφύρι που το περνάγαμε 4 φορές τη μέρα. (Μόνο τα Σάββατα δεν είχαμε από­γευμα σχολείο). Αμέτρητες φορές ο οδοστρωτήρας πήγε κι ήλθε πα­τώντας σπασμένες ασπριδερές πέ­τρες, που τις έστρωνε με τέχνη, αφήνοντάς μας έκπληκτους. Τελικά μαύρισε με την άσφαλτο και το γε­φύρι κι ο δρόμος μέχρι το σχολείο. Ο δάσκαλος, ο Γιάννης Μελιτάς, φρόντισε κι η άσφαλτος δεν σταμά­τησε στο Νοσοκομείο, όπως προ- βλεπόταν, αλλά μετά το σχολείο, για να μη περπατάμε σε λάσπες. Για να ευχαριστήσουμε τους εργα­ζόμενους της ασφαλτόστρωσης πήγαμε στα σπίτια μας και φέραμε ό,τι υπήρχε για να τους κάνουμε το τραπέζι. Το σχολείο είχε υποδο­μή για μαγείρεμα και το τραπέζι στρώθηκε. Θυμάμαι ένα τεράτιο τρούλο καθαρισμένων σφιχτών αυ­γών στη μέση του τραπεζιού. Αργότερα έμαθα πως την άσφαλτο την οφείλαμε στο Νοσοκομείο, γιατί χρηματοδοτήθηκε από την ί­δια Ερανική Επιτροπή, για να χουν άνετη και γρήγορη πρόσβαση όλοι οι Τσιριγώτες. Ως «παρενέργεια» της ασφαλτόστρωσης υπήρξε η κατακρήμνιση των τοιχωμάτων του δημόσιου πηγαδιού που βρίσκεται κοντά στο Νοσοκομείου (Μυρτίδι) λόγω του βάρους του οδοστρωτή­ρα που στάθμευε γύρω του. Ο δά­σκαλος μας οδήγησε με προσοχή στην περιοχή, να δούμε το σπάνιο και πρωτοφανές φαινόμενο. Εντύ­πωση μας έκανε και το γεγονός ότι τον οδοστρωτήρα ακολουθούσε ά­τομο που είχε τυλιγμένα τα παπού­τσια του με βρεγμένες λινάτσες, για να σβήνει τ’ αναμμένα κάρβου­να που κάθε τόσο έπεφταν, μιας κι ήταν ατμοκίνητος κι έκαιγε κάρ­βουνο.

Advertisement

Άρχιζε το καλοκαίρι του 1959 όταν μαθεύτηκε πως θα ερχόταν ο γνωστός Κυθήριος ωτορινολαρυγ­γολόγος Αλέξανδρος Μαρσέλος να βγάλει τις αμυγδαλές σε παιδιά που είχαν ανάγκη. Η μάννα μου, έ­χοντας βίωμα το πόσο υπέφερε στην Κατοχή για να πάει στον Ευαγγελισμό και να χειρουργηθεί λόγω σκωληκοειδίτιδας, είχε την άποψη: «Τώρα που βρήκαμε παππά ας θάψουμε 5 – 6». Ήδη μου εί­χε αφαιρέσει την σκωληκοειδή α­πόφυση όταν είχαμε βρεθεί στα Χανιά και μεθόδευσε την νέα εγ­χείρησή μου, καθώς και του αδελ­φού μου. Πρώτα με πήγαν στον εύσωμο και ηλικιωμένο, σύμφωνα με τα τότε δικά μου μέτρα, μικρο­βιολόγο γιατρό, Κρίθαρη, που μου τρύπησε το αυτί για να διαπιστώ­σει την αιμοστατική ικανότητα του οργανισμού μου. Ακολούθως, ως θήραμα, οδηγήθηκα στο χειρουρ­γείο, γιατί το έβαλα στα πόδια μι­μούμενος τον αδελφό μου, που ως μεγαλύτερος ήταν ψυλλιασμένος και τράπηκε πρώτος εις φυγή. Μα τα μικρά συλλαμβάνονται πρώτα. Τοποθετήθηκα στην καρέκλα του πόνου και σαν το χέρι του γιατρού πλησίασε το στόμα μου κρατώ­ντας όργανο αιχμηρό (βελόνα για τοπική αναισθησία) εγώ του το κράτησα. Μου ήλθε το πρώτο χα­στούκι. Εδωσε εντολή στη μάννα μου και στη νοσοκόμα να μου κρα­τούν τα χέρια. Της νοσοκόμας της ξέφευγα, της μάνας μου αδύνα­τον. Υποτάχτηκα εξυφαίνοντας εκδίκηση. Μου είχαν βάλει μια λε­κάνη στην αγκαλιά μου για να φτύνω το αίμα. Εκεί πέσανε και οι κομμένες αμυγδαλές. Άφησα να μαζευτεί υλικό και σε μια στιγμή ξέφυγα το χέρι κι έριξα τη λεκάνη. Τότε μου ήλθε το δεύτερο χα­στούκι, πολύ πιο δυνατό! Είδα τον ουρανό σφοντύλι. Μα είχε και ευ­χάριστα η υπόθεση. Όλοι μου γλυκομίλαγαν. Με ‘βλεπαν σαν σφα­χτάρι φαίνεται. Μα το καλύτερο ή­ταν άλλο. Από την επόμενη μέρα μας έδιναν παγωτό. Πάγωνε τ’ αγ­γεία να μην αιμορραγούν, γλύκαι­νε και τους πόνους. Βλέπεις είχα­με λαιμούς δίχως αμυγδαλές κι η δοξασία ότι αυτές πείραζε το πα­γωτό, δεν είχε πια πέραση. Οι επι­σκέψεις μου στο Νοσοκομείο έ­χουν συνέχεια.

 Η χρονιά μου ήταν άτυχη. Έδωσα εισαγωγικές εξετάσεις για το Γυμνά­σιο, ενώ η επόμενη, λόγω της 2ης με­ταρρύθμισης του Γεωργίου Παπανδρέου (η πρώτη είχε γίνει πριν 40 χρόνια) μπήκε χωρίς εξετάσεις. Εμείς κάναμε αρχαία, η επόμενη χρονιά όχι. Εμείς δώσαμε εισαγωγικές εξετάσεις για το Λύκειο που δημιουργήθηκε με τον χω­ρισμό του 6τάξιου Γυμνάσιου, οι επόμε­νοι όχι. Ηλθε η Χούντα και κατήργησε την Παπανδρεική μεταρρύθμιση. Στη νεοσύστατη 1η Λυκείου εισήχθησαν τα μαθήματα: «Θεωρία Συνόλων» και «Στοιχεία Δημοκρατικού Πολιτεύμα­τος». Το δεύτερο καταργήθηκε αμέσως απ’ τη Χούντα. Τότε, λόγω απουσίας καθηγητών, είχαμε πολλές κενές ώρες. Πηγαίναμε στο γήπεδο της Χώρας, «Αγιάτικο», για ποδόσφαιρο. Στο Γυ­μνάσιο απαγορευόταν η μπάλα για να μη σπάμε τζάμια. Περιοριζόμαστε στο κλωτσοβολητό κουκουνάρας στο κάτω προαύλιο, στο μέρος που ήταν στρωμέ­νο με το τσιμέντο της στέρνας. Πολλές οι κενές ώρες, μεγάλη κι η απόλαυση στο «Αγιάτικο». Μα το δεξί μου γόνατο πρήστηκε και πόνεσε. Μεγαλοποίησα τον πόνο για ν’ αποφύγω κάποιες δου­λειές στα χωράφια κι έτσι βρέθηκα στο Νοσοκομείο. Για να συνδέσω με τα προηγούμενα αναφέρω συνοπτικά: Εί­χαν εναλλαχθεί αρκετοί γιατροί. Ο πρώτος Χειρουργός ήταν ο Κάτσας, έ­γιναν εγχειρήσεις, ακολούθησε ο Τζώρτζης. Θυμάμαι τους παθολόγους: Ολύμπιο, Διένη (είχε δύο κόρες και τό­τε απέκτησε δίδυμα κορίτσια) και Σύριγ­γα. Τον Ακτινολόγο Χαλκιά και τον Γυ­ναικολόγο – Μαιευτήρα Τριανταφυλλίδη που έφυγε συνταξιούχος, μετά από μακρά θητεία. Συχνά ερχόταν στο γή­πεδο του Ποταμού ελικόπτερο για να παραλάβει άρρωστο. Μια φορά προ­σγειώθηκε σε κοντινό με το Νοσοκο­μείο αλώνι. Για μας, τα παιδιά, η πρώτη μπουλντόζα και τα ελικόπτερα ήταν τα αξιοθέατα. Κάποτε το ελικόπτερο έφε­ρε Χειρουργό και Αναισθησιολόγο κι έ­γινε στο Νοσοκομείο μεγάλη εγχείρη­ση! Αφαίρεση τμήματος εντέρου. Η γυ­ναίκα που χειρουργήθηκε ζει στην Αυ­στραλία και χαίρεται παιδιά, εγγόνια, δισέγγονα.

Βρέθηκα, λοιπόν, στο Νοσοκομείο υπό την «εξουσία» του Χειρουργού Φθενάκη (διέθετε Σιτροέν «βάτραχο»). Διέταξε την τοποθέτηση του ποδιού μου σε νάρθηκα και ακινησία. Μου έκα­νε παρακέντηση με τόσο χοντρή βελό­να που στην καριέρα μου δεν ξαναείδα.

Ο πόνος αφόρητος, μα υγρό στο γόνατο δεν βρέθηκε. Ο Τριανταφυλλίδης μου έκανε διαθερμίες με μια συσκευή που ζέσταινε το πόδι. Εγώ ξεγλιστρούσα απ’ τον νάρθηκα κι έβγαινα για… τουα­λέτα. Με ανακάλυψαν κι έγινε χαμός. Εξακολούθησα την «απόδραση» με προσοχή και δεν με ξαναέπιασαν. Στον ίδιο θάλαμο νοσηλευόταν ο γηραιός Χειρουργός Κασάπης, που χειρουργώντας με πενιχρά μέσα είχε σώσει Τσιριγώτες. Εζησε από τότε αρκετά χρόνια. Εντυπωσιάστηκα απ’ τα γεγονότα που είχε βιώσει. Εκεί γνώρισα κι έναν άλ­λον Κοσμά. Παιδάκι τότε, μα μετέπειτα και για μια ζωή υπάλληλο στο Νοσοκο­μείο. Πήρα εξιτήριο με εντολή να παρα­μείνω στο κρεβάτι και τις 15 ημέρες των διακοπών του Πάσχα που ακολουθούσαν. Στο κρεβάτι με βρήκε η 21η Απριλίου 1967. Εχοντας στη διάθεσή μου ραδιόφωνο παγκόσμιας λήψης, έγι­να, λόγω της ξάπλας, εξπέρ στην ανεύ­ρεση ξένων σταθμών που μετέδιδαν ει­δήσεις δίχως λογοκρισία. Γύρισα στο σχολείο με τη ρητή εντολή να απόσχω από τις Γυμναστικές Επιδείξεις, πράγ­μα που μου στοίχισε. Η καθηγήτρια των αρχαίων αφαίρεσε από την εξεταστέα ύλη το κείμενο που διδάχτηκε η τάξη μου κατά την απουσία μου. Ακόμα νιώ­θω την ευγνωμοσύνη που της χρωστώ.

Η επόμενη και τελευταία φορά που νοσηλεύτηκα στο Νοσοκομείο ήταν το καλοκαίρι μεταξύ 5ης και 6ης τάξης. Ιδού η αιτία: ΑΟΠ (Αθλητικός Ομιλος Ποταμού) εναντίον Νεάπολης. Εγώ δε­ξιό μπακ, προπονητής ο αστυνόμος Κωνσταντίνος Λεκάκης που είχε πρω­ταγωνιστήσει στην ανασυγκρότηση του συλλόγου και στην κατασκευή του γη­πέδου. Σε προβολή δέχτηκα το βάρος και την ορμή αντιπάλου. Άκουσα «κρακ» στο ίδιο γόνατο. Εκανα κουρά­γιο μέχρι το ημίχρονο. Είπα το πρόβλη­μα στον προπονητή. Απέκλεισε αλλαγή μου. Συνέχισα. Χάσαμε 4 – 0. Δεν πήγα σπίτι. Ήξερα τον δρόμο για το Νοσο­κομείο. Εκεί βρήκα γνωστό περιβάλλον. Την γλυκύτατη Προϊσταμένη που αξη­μέρωτα, στις 6, μας ξυπνούσε για να μετρήσει τις σφίξεις, να βάλει θερμόμε­τρο και να μας ρωτήσει: «Ενεργηθήκατε;». Εγώ το γόνατο είχα κι ένιωθα πε­ριττό και βάρβαρο αυτό το ξύπνημα. Η συγκεκριμένη εμπειρία με οδήγησε στο να επιπλήττω τους εκπαιδευόμενούς μου όταν ξύπναγαν ασθενή για να τον εξετάσουν. Τους έλεγα να περιμένουν να ξυπνήσει, ότι ο ύπνος βοηθά τη θε­ραπεία κι ότι πρέπει να σέβονται τον κοιμώμενο ασθενή. Βρέθηκα πάλι με το τρανζιστοράκι που είχε αγοράσει ο πα­τέρας μου απ’ τον Στράτη κατά την προηγούμενη νοσηλεία μου, που έπια­νε μεσαία και βραχέα. ΕΜ δεν υπήρχαν. Τότε έγινε ο Αραβοίσραηλινός πόλε­μος των 6 ημερών. Ο γιατρός Διένης κάθισε δίπλα μου για ν’ ακούσει ειδή­σεις απ’ το ραδιοφωνάκι μου. Με νοσή­λευσε ο Κυθήριος Χειρουργός Νικηφοράκης. Εμπέδωσα ότι «ο πόδας θέλει κρέβατο κι η χέρα κούνια». Τον Νικηφοράκη τον θυμήθηκα στις επί πτυχίω εξε­τάσεις της Χειρουργικής. Ο δύστροπος καθηγητής με ρώτησε αν ήξερα κάποι­ον μεγάλο Κυθήριο Χειρουργό. Αγνο­ούσα τον κορυφαίο Εμμ. Κοντολέοντα, μα ήξερα τον Νικηφοράκη. Τον ανέφε­ρα. Θύμωσε! «Δεν ξέρεις τον Καθηγητή των καθηγητών; Δεν ξέρεις τον Δάσκα­λό μου;» μου είπε και παρόλο που απά­ντησα στις ερωτήσεις του, θα μ’ έκοβε. Γνωρίζαμε όμως κι οι δύο τον Νικηφο­ράκη και με πέρασε. Πώς να φανταζό­μουν ότι μια ποδοσφαιρική φάση, πριν 7 χρόνια, θα με ευεργετούσε στις επί πτυχίω εξετάσεις μου!

Αρχίζω το  μέρος αυτό της αναδρο­μής στο Τριφύλλειο Νοσοκομείο Κυ­θήρων αναφέροντας τις πηγές μου. α’) ‘Ενα φωτογραφικό άλμπουμ που φυλάσσεται από τους εγγονούς του Παναγιώτη Τριφύλλη, αδελφού του ευεργέτη Νικολάου Τριφύλλη κι ευ­χαριστώ τον Παναγιώτη Μουλό που μου επέτρεψε κι αντέγραψα φωτο­γραφίες. Και β’) Τις Κυθηραϊκές εφη­μερίδες της εποχής. Τότε κυκλοφο­ρούσε η «ΚΥΘΗΡΑΙΚΗ ΔΡΑΣΙΣ». Τα φύλλα των Κυθηραϊκών εφημερί­δων, από το 1893 που το πρώτο εκδόθηκε, φυλάχθηκαν με φροντίδα του αείμνηστου Δημήτρη Κόμη στο Πνευματικό Κέντρο Κυθηρίων (Θεμιστοκλέους 5). Το πολύτιμο αυτό αρ­χείο έχει ψηφιοποιηθεί και μπορεί καθένας να το δει στην οθόνη του κομπιούτερ του. Αξίζει έπαινος για το έργο αυτό στον Κυθηραϊκό Σύν­δεσμο Αθηνών και τον πρόεδρό του κ. Γεώργιο Καρύδη. Παρέδωσαν στους Κυθήριους επιστήμονες έτοι­μη ύλη για να εκπονήσουν αξιόλο­γες Διδακτορικές Διατριβές.

Στα τέλη του 1951 στο γραφείο του Κυθήριου Υπουργού Εργασίας Γρηγορίου Κασιμάτη και σε πανηγυ­ρική ατμόσφαιρα, παρουσία του Νι­κολάου Τριφύλλη που αρχικά ορα­ματίστηκε και στην συνέχεια συνετέλεσε τα μέγιστα ώστε να αποκτή­σουν τα Κύθηρα Νοσοκομείο και του πρωτεργάτη του έργου Μιχαήλ Σιμιτέκολου (Πρόεδρου της Κυθηραϊκής Αδελφότητας Ν. Υόρκης) έγινε η συ­γκρότηση της επιτροπής ανέγερσης του Νοσοκομείου και της διαπλάτυνσης και ασφαλτόστρωσης του δρό­μου Χώρας – Ποταμού. Τα επόμενα χρόνια συγκεντρώθηκαν δια εράνων χρήματα, εκπονήθηκαν τα σχέδια του Νοσοκομείου και ορίστηκε η θεμελίωση για την 21η Μαΐου 1953. Οι επίσημοι ήλθαν με το πλοίο «ΕΛΕΝΑ» στην Αγία Πελαγία στις 6,45’ το πρωί. Μεγάλη δαφνοστόλιστη αψίδα με την επιγραφή «Καλώς ήλθατε» στη ρίζα του μόλου και πλή­θος κόσμου υποδέχτηκαν τους νεοφερμένους. Προσφέρθηκε καφές, παξιμάδια, γάλα, τσάι και αναψυκτι­κά στο καφενείο του Ευάγγελου Μεγαλοκονόμου και στη συνέχεια πο­μπή αυτοκινήτων αναχώρησε για τον Ποταμό. Η αποβίβαση έγινε πριν το γεφύρι και πεζή οι επίσημοι βάδισαν προς τον Ποταμό όπου και άλλη αψί­δα τους υποδέχτηκε. Εκεί προσφέρθηκαν ανθοδέσμες υπό τα χειροκρο­τήματα πλήθους λαού και προσφώ­νησε ο Πρόεδρος της Κοινότητα Πο­ταμού Νίκος Τριφύλλης. Από εκεί­νου του σημείου και μέχρι τον Ναό της Ιλαριωτίσσης κορίτσια με τοπι­κές ενδυμασίες έραναν τους επισή­μους με άνθη. Οι δρόμοι και οι στέ­γες ήταν γεμάτοι από κόσμο που πα­νηγύριζε. Ποτέ στην ιστορία του νη­σιού δεν είχαν φτιαχτεί τόσα πανό και τόσα πλακάτ που συνέρρευσαν στον Ποταμό απ’ όλα τα σημεία του νησιού, με συνθήματα ευχαριστίας και ευγνωμοσύνης. Ακολούθησε δο­ξολογία, δεδομένου ότι ήταν και η ε­πέτειος της Ενωσης των Επτανήσων με την Ελλάδα. Τον πανηγυρικό εκ­φώνησε ο δάσκαλος Γιάννης Μελιτάς. Αφού ο Μιχ. Σεμιτέκολος κατέ­θεσε στεφάνι στον ανδριάντα του Στρατηγού Πάνου Κορωναίου ο λα­ός και οι επίσημοι κατηφόρισαν προς το κτήμα που ο Παναγιώτης Πανάρε­του (πατέρας της Αννίτα Παναρέ­του) δώρισε για την ανέγερση του Νοσοκομείου. Εκεί χοροστατούντος του Αρχιμανδρίτη Γαβριήλ Καλοκαι­ρινού, ένθερμου υποστηριχτή του έργου, (μετέπειτα Μητροπολίτη Θή­ρας) τέθηκε ο θεμέλιος λίθος του Νοσοκομείου. Μεγάλος απών, λόγω υγείας, ο εμπνευστής και ευεργέτης Νικ. Τριφύλλης. Τον εκπροσώπησε ο αδελφός του Παναγιώτης. Αυτός μαζί με τον Μιχ. Σιμιτέκολο, αφού ε­λευθέρωσαν λευκή περιστερά, κατέ­βηκαν στο σκαμμένο θεμέλιο και το­ποθέτησαν, μαζί, τον πρώτο λίθο. Ακολούθησε γεύμα στην Πλατεία του Ποταμού με 175 συνδαιτημόνες, που παρέθεσε η οργανωτική επιτρο­πή του εορτασμού. Τα τραπέζια εί­χαν τοποθετηθεί περιμετρικά σε σχήμα τετραγώνου και στο κέντρο χόρεψαν παραδοσιακούς χορούς νέ­οι και νέες, εκπροσωπώντας τα χωριά τους. Οι λόγοι, ως συνήθως πάμπολλοι.

Η συνέχεια ανήκε στη Χώρα, ό­που στην Πλατεία της έγινε άλλη μεγάλη τελετή με την ευκαιρία της έναρξης της διαπλάτυνσης και α­σφαλτόστρωσης του κεντρικού οδι­κού άξονα, για να έχουν όλοι οι Κυθήριοι εύκολη πρόσβαση στο Νοσο­κομείο. Η ανέγερση του Νοσοκομεί­ου και ο δρόμος θα ξεκινούσαν συγ­χρόνως. Εκείνη η ημέρα ήταν για το νησί μια καθολική γιορτή. Η πομπή σε κάθε είσοδο χωριού σταματούσε γιατί δάφνινη αψίδα και πλήθος κό­σμου ανέμενε για νέους πανηγυρι­σμούς

Οι επόμενες μήνες κύλησαν με επίκεντρο τα μεγάλα έργα που γίνο­νταν στο νησί. Κατάσταση πρωτό­γνωρη. Το Νοσοκομείο εγκαινιάστη­κε στις 19 Μαΐου του 1956. Το σκηνι­κό παρόμοιο με αυτό της θεμελίω­σης, αλλά με κάποιες διαφορές. Άρχισε με μνημόσυνο γιατί πριν από ένα έτος είχε αποβιώσει ο μεγάλος ευεργέτης Νικόλαος Τριφύλλης. Υπήρχε ο Μητροπολίτης Κυθήρων Μελέτιος, που πριν ένα μήνα είχε ε­κλεγεί. Δεν παρέστη ο Μιχ. Σιμιτέκολος. Η όλη εορτή περιορίστηκε στον χώρο του Νοσοκομείου και στον Πο­ταμό μέχρι αργά το βράδυ και κατέ­ληξε σε χοροεσπερίδα. Επίσης ο Μηνάς Κασιμάτης, που στην Αθήνα είχε το ζαχαροπλαστείο «ΚΡΙΝΟΣ», έφερε ειδικό συνεργείο που παρα­σκεύασε και διένεμε δωρεάν περί τις 10.000 μερίδες λουκουμάδες

Από τις 16 Αυγούστου, που άρχι­σε να λειτουργεί το Νοσοκομείο με μοναδικό γιατρό τον Θεόδωρο Μαρέντη και μία αδελφή (δεν μπόρεσα να βρω το όνομά της) μέχρι το τέλος του 1956 είχε επιτελεστεί το εξής έργο: 17 τοκετοί!!!!! Νοσηλεία βρε­φών και επιτόκων. Στο Εξωτερικό Ια­τρείο εξετάστηκαν 612 ασθενείς. Εγι­ναν 283 εργαστηριακές εξετάσεις και εκτελέστηκαν 264 ενέσεις σε ε­ξωτερικούς ασθενείς. Αυτά για να θυμηθούν οι πιο παλιοί και να μά­θουν οι νεότεροι.