Αλέξανδρος Λογοθέτης, Πρόξενος της Αγγλίας, πρόσφυγας στα Κύθηρα (1793-1822)

Εις το βιβλίο των ληξιαρχικών πράξεων του ναού της Μυρτιδιώτισσας στο Κάστρο αναγράφεται « 1822 μινός Ἰουνίου πρώτη, ἐπέρασε εἰς τήν ἅλλην ζωήν ὀ κύριος Ἀλέξανδρος Λογωθέτης και ἑθάπτη εἰς τον Ναόν τῆς ‘Υπεραγίας Θεωτόκου Μυρτηδιοτήσσης εἱς το παρόν κάστρον. Ὁ ἐφημέριος Πρωτοσύγγελος Δανιήλ Σανιάνος ἕγραψα»

Αυτή τη λιτή σημείωση του εφημερίου έρχεται να συμπληρώσει την επιτύμβια αφιέρωση που εγράφη στον τάφο του, μέσα στο ναό της Μυρτιδιωτίσσης σε Λατινική και Ελληνική γλώσσα. Από αυτό το επιτύμβιο πληροφορούμεθα ότι ο Αλέξανδρος Λογοθέτης ήταν από την Αθήνα και ήταν πρόξενος της Μεγάλης Βρετανίας.

Advertisement

Οι πληροφορίες και το ύφος του κειμένου μας οδηγούν κατευθείαν στην αρχοντική οικογένεια Χωματιανού- Λογοθέτη των Αθηνών, η οποία μεσουράνησε το 18^ο αι. και ανέδειξε 3 γενεές Προξένων της Αγγλίας στην Αθήνα και υπό την Τουρκική κυριαρχία με το κύρος των προξενικών αξιωμάτων, με το αξίωμα  του Δημογέροντα και με την αρχοντική θέση της απέκτησε μεγάλη περιουσία.

Ο Σπυρίδων Λογοθέτης, Πρόξενος της Αγγλίας ο ίδιος, είχε δύο γιούς, το Νικόλαο και τον Αλέξανδρο, οι οποίοι υπηρέτησαν και αυτοί ως πρόξενοι της Αγγλίας και Δημογέροντες των Αθηνών. Ο λόρδος Βύρων κατά το πέρασμά του από την Αθήνα γνωρίστηκε με το Νικόλαο και έγραψε τις εντυπώσεις του γι αυτόν. Ο Αλέξανδρος είχε κλίση στα γράμματα και ήταν από τους πιο μορφωμένους Αθηναίους της εποχής του. Το 1812 ήταν ιδρυτικό μέλος της Φιλομούσου Εταιρείας, που σκοπό είχε την καλλιέργεια της παιδείας των Αθηναίων. Είχε αλληλογραφία με τον κόμη του Guilford που εκπόνησε το υποδειγματικό για την εποχή του εκπ/κό σύστημα στα Επτάνησα.

Παράλληλα ο Αλέξανδρος  αγαπούσε τις διασκεδάσεις και διψούσε για την αριστοκρατική ζωή της Ευρώπης. Το 1816 διορίστηκε σε ηλικία μόλις 23 ετών Πρόξενος της Αγγλίας στην Αθήνα. Οι γνώμες των περιηγητών που τον γνώρισαν είναι διφορούμενες.

Με την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης τα δύο αδέλφια έσπευσαν να εγκαταλείψουν την επαναστατημένη Αθήνα και κατέφυγαν στα Αγγλοκρατούμενα Κύθηρα φέρνοντας μαζί τους και τα αρχεία της οικογένειας. Ο Αλέξανδρος ήρθε με τη σύζυγό του και η μοίρα του ήταν να πεθάνει από άγνωστη αιτία στα Κύθηρα, πρόσφυγας, πριν συμπληρώσει τα 30 χρόνια του. Ένα μήνα μετά το θάνατό του βαπτίστηκε στα Κύθηρα το τέκνο του Αλεξάνδρου από τη γυναίκα του Κέκα. Στο λίμπρο του Εσταυρωμένου στη Χώρα υπάρχει η σχετική σημείωση «1822 Ἱουλίου 11 ἐβάπτισα ἔνα πεδίον θιλικόν τοῦ ποτέ κιρίου Άλεξάντρου Λογοθέτι άπό Άθίνες γενιμένον άπό τι νόμιμον αύτοῦ γινή κιρία Κέκα και το ἀναδέκτη ἡ κιρία Κανέλο, γινή τοῦ κιρίου Σπίρου Κονταξή και το ὀνόμασε Ἐλένη» Φαίνεται ότι η γυναίκα του Λογοθέτη παρέμεινε για κάποιο διάστημα στα Κύθηρα μετά το θάνατο του συζύγου της, διότι εμφανίζεται ως ανάδοχος σε μια βάπτιση το 1824.

Με την Επανάσταση μεγάλο μέρος από την  τεράστια περιουσία της οικογένειας χάθηκε. Το αρχοντικό τους στην οδό Άρεως, κοντά στο Μοναστηράκι απέναντι από τη βιβλιοθήκη του Αδριανού γεμάτο με αρχαιότητες, στο οποίο φιλοξενήθηκε ο Έλγιν και από το οποίο πέρασαν προσωπικότητες της εποχής και γνώρισε μεγάλες δόξες, και κοσμική λάμψη, κατεστράφη και σώθηκε μόνο το οικογενειακό παρεκκλήσιο, ο άγιος Ελισαίος, όπου λειτουργούσε ο παπα Πλανάς και εκκλησιαζόταν και έψελνε ο Παπαδιαμάντης και ο Μωραϊτίδης. Αργότερα το ναϋδριο ερειπώθηκε και κατεδαφίστηκε.

Αναστηλώθηκε πριν από μερικά χρόνια ως μνημείο ιστορικής αξίας.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ Φ.330 ΤΗΣ ΕΝΤΥΠΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ, ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

Πηγές
Τοπικό Αρχείο Κυθήρων. Ληξιαρχικά βιβλία ενοριών.
Παναγία Μυρτιδιώτισσα στο Φρούριο.  Βιβλίο 16α, φ. 21r.
Εσταυρωμένος Βιβλίο 12ε,φ. 10r
Γεωργίου Πάλλη: Βίος και πολιτεία της οικογένειας Χωματιανού-Λογοθέτη.