Στο στόχαστρο της Κολομβίας το «άγιο δισκοπότηρο» των ναυαγίων

Βυθίστηκε πριν από περισσότερα από τριακόσια χρόνια, συγκεκριμένα το 1708, ανοιχτά της Κολομβίας, στο πλαίσιο μιας ναυμαχίας, και κατέληξε να είναι γνωστό ως το «άγιο δισκοπότηρο των ναυαγίων», γεγονός απόλυτα κατανοητό, λαμβάνοντας υπόψη ότι στο κουφάρι του ισπανικού γαλιονιού «Σαν Χοσέ» που κείτεται στον βυθό εδώ και περισσότερο από τρεις αιώνες, ενδέχεται να περιέχεται φορτίο συνολικής αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Για αυτόν τον λόγο, επειδή είναι συγχρόνως και αρχαιολογικός και οικονομικός θησαυρός, το ναυάγιο του «Σαν Χοσέ» κατέληξε να αποτελεί αντικείμενο διαμάχης, η οποία αναμένεται, μάλιστα, να ενταθεί στο προσεχές διάστημα, λόγω της απόφασης της κυβέρνησης της Κολομβίας να αποπειραθεί να ανελκύσει όχι το ναυάγιο αυτό καθαυτό αλλά μέρος του πολύτιμου φορτίου του.

Advertisement

Οσον αφορά τα κίνητρα των Κολομβιανών, «αυτό είναι ένα αρχαιολογικό ναυάγιο, όχι ένας θησαυρός», είπε ο Χουάν Νταβίντ Κορέα, υπουργός Πολιτισμού της Κολομβίας, μετά από συνάντηση με τον πρόεδρο της χώρας Γκουστάβο Πέτρο. «Αυτή είναι μια ευκαιρία για εμάς να καταστούμε μια χώρα πρωτοπόρα στην υποβρύχια αρχαιολογία», πρόσθεσε.

Οι προσπάθειες για την ανέλκυση του φορτίου του «Σαν Χοσέ» πρόκειται να αρχίσουν την άνοιξη του 2024, μεταξύ Απριλίου και Μαΐου, ανάλογα με τις συνθήκες στην Καραϊβική, όπως ανέφερε ο κολομβιανός υπουργός, επισημαίνοντας πως η όλη επιχείρηση θα έχει αμιγώς επιστημονικό χαρακτήρα.

Αυτό, όμως, δεν αλλάζει το γεγονός ότι στο κουφάρι του επίμαχου ναυαγίου ενδέχεται να περιέχονται έντεκα εκατομμύρια χρυσά και ασημένια νομίσματα, σμαράγδια και άλλα πολύτιμα αντικείμενα από αποικίες που ελέγχονταν από την Ισπανία, τα οποία θα μπορούσαν να αξίζουν δισεκατομμύρια δολάρια.

Πάντως ο Χουάν Νταβίντ Κορέα σημείωσε πως ό,τι ανελκυστεί, τελικά από το ναυάγιο, πιθανότατα με ρομποτικό υποβρύχιο σκάφος, θα μεταφερθεί σε πλοίο του πολεμικού ναυτικού της Κολομβίας για αναλύσεις. Με βάση τα όποια αποτελέσματα, ενδέχεται να προγραμματιστεί μια δεύτερη αποστολή.

Η γαλέρα «Σαν Χοσέ» βυθίστηκε κατά τη διάρκεια μιας ναυμαχίας με δυνάμεις της Βρετανίας πριν από περισσότερα από 300 χρόνια ενώ εντοπίστηκε το 2015, αλλά η εξερεύνησή του δεν κατέστη δυνατή λόγω διάφορων νομικών και διπλωματικών διαφορών.

Oπως ανέφερε ο Guardian, το 2018 η κολομβιανή κυβέρνηση εγκατέλειψε τα σχέδια της για εξερεύνηση του ναυαγίου, λόγω διαφωνιών με μια ιδιωτική εταιρεία που διεκδικούσε ορισμένα δικαιώματα βάσει μιας συμφωνίας της δεκαετίας του 1980 με την κολομβιανή κυβέρνηση.

Επίσης το 2018 η UNESCO απηύθυνε έκκληση στην Κολομβία να μην επιδιώξει να εκμεταλλευτεί εμπορικά το ναυάγιο, υπογραμμίζοντας πως η ανάκτηση του πολύτιμου φορτίου του με σκοπό την πώλησή του «θα επέφερε την οριστική απώλεια σημαντικής πολιτιστικής κληρονομιάς».

«Το να επιτραπεί η εμπορική εκμετάλλευση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κολομβίας έρχεται σε αντίθεση με τα υψηλότερα επιστημονικά πρότυπα και τις διεθνείς ηθικές αρχές όπως ορίζονται ειδικά στη Σύμβαση της UNESCO για την υποβρύχια πολιτιστική κληρονομιά», επισημαινόταν, μεταξύ άλλων, στην επιστολή που εστάλη τότε στην κυβέρνηση της χώρας.

Η Κολομβία δεν έχει υπογράψει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, βάσει της οποίας θα υποχρεούταν να συμμορφώνεται προς τα διεθνή πρότυπα να ενημερώνει την UNESCO για τα όποια σχέδιά της σχετικά με το ναυάγιο.

Πρώτη φορά η βυθισμένη γαλέρα εξερευνήθηκε πριν από τρία χρόνια με τη συνδρομή μιας διεθνούς ομάδας ειδικών και αυτόνομων υποβρυχίων οχημάτων ενώ η ακριβής τοποθεσία του ναυαγίου αποτελεί κρατικό μυστικό. Πάντως είναι γνωστό ότι βυθίστηκε κάπου στην ευρύτερη περιοχή της χερσονήσου Μπαρού της Κολομβίας, νότια της Καρταχένα, στην Καραϊβική Θάλασσα.

Στο παρελθόν το πλοίο αποτέλεσε αντικείμενο δικαστικής διαμάχης μεταξύ της Ισπανίας, της Κολομβίας αλλά και των ΗΠΑ, με τις τρεις χώρες να διεκδικούν το πολύτιμο φορτίο του. Το «Σαν Χοσέ» διέθετε τρία καταστρώματα, μήκος περί τα 45 μέτρα και μέγιστο πλάτος 14 μέτρα ενώ όταν οπλισμένο με εξήντα τέσσερα κανόνια.