Αντλησιοταμίευση: Η πράσινη μπαταρία του ηλεκτρικού συστήματος

Η επίσκεψη χθες του πρωθυπουργού στο μεγάλο έργο της αντλησιοταμίευσης στην Αμφιλοχία έφερε ξανά στο προσκήνιο τα πράσινα αυτά πρότζεκτ, με τη μεγάλη εγχώρια προστιθέμενη αξία που μπορούν να λειτουργήσουν ως πράσινες μπαταρίες για το ηλεκτρικό σύστημα, επιτρέποντας τη μεγαλύτερη διείσδυση ΑΠΕ και μειώνοντας σημαντικά το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας.

Το έργο, της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, που επισκέφθηκε ο πρωθυπουργός αποτελεί τη μεγαλύτερη επένδυση σε έργο αποθήκευσης στην Ελλάδα, συνολικού ύψους 650 εκατ. ευρώ, αναβαθμίζοντας το εγχώριο σύστημα ηλεκτροπαραγωγής, αλλά και το ενεργειακό σύστημα της Ελλάδας. Συγκεκριμένα, η ένταξη του αντλησιοταμιευτικού Αμφιλοχίας προσφέρει συνολικά οφέλη στο ηλεκτρικό σύστημα που υπερβαίνουν τα €120 εκατ. ετησίως, καθώς αναμένεται να παίξει καθοριστικό ρόλο στην επάρκεια ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας και στην απεξάρτηση από εισαγόμενα καύσιμα, στην ευελιξία και στη σταθερότητα του διασυνδεδεμένου ηλεκτρικού δικτύου με την περαιτέρω διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών, αλλά και στη μείωση του συνολικού κόστους ηλεκτρισμού.

Τι είναι όμως η αντλησιοταμίευση;

Οι Αντλησοταμιευτικοί Σταθμοί (ΑΤΣ) είναι φυσικές μπαταρίες μαζικής αποθήκευσης ενέργειας. Αποτελούνται από τουλάχιστον δύο ταμιευτήρες με υψομετρική απόσταση. Η διαφορά τους από τα συμβατικά υδροηλεκτρικά έργα είναι ότι το νερό που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας κατευθυνόμενο από τον πάνω ταμιευτήρα προς τον κάτω μπορεί με τη βοήθεια στροβιλοαντλιών να “αντληθεί” εκ νέου στον πάνω ταμιευτήρα. Η άντληση γίνεται με χρήση αιολικής ενέργειας, η οποία αποθηκεύεται ως υδροηλεκτρικό “απόθεμα” στον πάνω ταμιευτήρα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί όποτε κρίνεται αναγκαίο με βάση τη ζήτηση.

ΑΠΕ

Με την τεχνολογία που έχουμε στη διάθεσή μας σήμερα, η αντλησοταμίευση είναι ο μόνος τρόπος αξιόπιστης, στρατηγικής αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, που επιτρέπει την ενσωμάτωση ολοένα και μεγαλύτερου ποσοστού ενέργειας από ΑΠΕ, απαντώντας πειστικά σε προβληματισμούς για την ευστάθεια τάσης και συχνότητας  του συστήματος εξαιτίας της διαλείπουσας και απρόβλεπτης φύσης της ηλιακής και αιολικής ενέργειας.

Ελλάδα

Με λίμνες και τεχνητά φράγματα να απέχουν από τα βουνά μόλις μια ανάσα, η Ελλάδα είναι προικισμένη με ένα γεωγραφικό ανάγλυφο ιδανικό για τις φυσικές αυτές μπαταρίες ηλεκτρικής ενέργειας, αφού η μορφολογία του εδάφους εξασφαλίζει την απαιτούμενη υψομετρική διαφορά μεταξύ πάνω και κάτω ταμιευτήρα σε πληθώρα τοποθεσιών.

Η κατασκευή τους έχει υψηλή (πάνω από 75%) εγχώρια προστιθέμενη αξία και εξασφαλίζει πολυάριθμες θέσεις εργασίας σε νευραλγικούς (κατασκευές, χάλυβας, τσιμέντα κ.λπ.) για την ελληνική οικονομία κλάδους.

Η χρήση του στρατηγικού υδροηλεκτρικού “αποθέματος” κατά τις ώρες αιχμής μειώνει το μέσο κόστος παραγωγής του διασυνδεδεμένου συστήματος, υποκαθιστώντας ενέργεια που αλλιώς παράγεται με ακριβότερο εισαγόμενο καύσιμο.

Και βέβαια, η ολοένα υψηλότερη συμμετοχή ενέργειας από ΑΠΕ, που παράγεται σε χαμηλό οριακό κόστος, στο σύνολο της παραγόμενης ενέργειας, αυξάνει σημαντικά την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.

Επιπλέον, η αντλησοταμίευση ανακυκλώνει πολύτιμους υδάτινους πόρους αντί να τους σπαταλά, καθιστώντας τους διαθέσιμους και για άλλες κοινωνικά αναγκαίες χρήσεις, όπως ύδρευση και άρδευση, ενώ μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά και στην αντιπλημμυρική προστασία.

Τέλος, η αντλησοταμίευση βελτιώνει τη λειτουργία και υφιστάμενων θερμικών μονάδων, αφού τους επιτρέπει να παραμένουν  στο δίκτυο ακόμη και τις ώρες χαμηλής ζήτησης και να επιμηκύνουν έτσι εκθετικά τον χρόνο ζωής τους, με καλύτερους συντελεστές απόδοσης και  χαμηλότερες εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου.

Μελέτη

Σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη του Πολυτεχνείου, η οποία διενεργήθηκε για λογαριασμό της ΡΑΕ, υπάρχουν συνολικά 7 ταμιευτήρες σε τέσσερα μεγάλα ποτάμια της χώρας, με δυνατότητες δημιουργίας συνολικά 1500MW έργων αντλησιοταμίευσης και παραγωγής ηλεκτρενέργειας, με εκτιμώμενο κόστος που ξεπερνά το 1,5 δις ευρώ. Εκτός από αυτά τα έργα σε ακόμη 7 ζεύγη ταμιευτήρων υδροηλεκτρικών της ΔΕΗ, υπάρχουν δυνατότητες αξιοποίησης με σημαντικά χαμηλότερο κόστος, δηλαδή €280 εκ. για έργα ισχύος 400MW.

Στο επίκεντρο μπαίνουν Αχελώος, Άραχθος, Αλιάκμονας, Νέστος, δηλαδή τα μεγαλύτερα ποτάμια της χώρας, τα οποία ήδη αξιοποιούνται υδροηλεκτρικά, ωστόσο απαιτούνται και νέες επενδύσεις. Με βάση λοιπόν τις επιστημονικές εκτιμήσεις, υπάρχουν 7 ζεύγη ταμιευτήρων υδροηλεκτρικών της ΔΕΗ, 2 στον Αχελώο, 1 στον Άραχθο, 2 στον Αλιάκμονα και 2 στο Νέστο, όπου μπορούν να εγκατασταθούν αμειγώς αντλητικά συγκροτήματα ισχύος400mw και μέσο κόστος περί τα 700 €/KW.

Εκτός όμως από τα έργα της ΔΕΗ, υπάρχουν δυνατότητες εγκατάστασης νέων έργων με τη δημιουργία νέου ταμιευτήρα, ώστε να δημιουργηθούν μονάδες παραγωγής (αναστρέψιμα συγκροτήματα) συνολικής ισχύος 1500MW και μέσου κόστους περί τα 1000 €/KW.