Αγιά Θοδώρα. Ένας ακόμη σχεδόν άγνωστος ναός των Κυθήρων.

την Μαρ 14, 2018

Στην ευρύτερη περιοχή του Λειβαδίου και σε μία δυσπρόσιτη σχετικά θέση σε ένα λόφο προς την Ανατολική πλευρά υπάρχει ένας μικρός ναός αφιερωμένος στην Αγία Θεοδώρα. Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε δεν έχει φθάσει μέχρις εκεί καμία μέριμνα…. Ούτε από τις αρχαιολογικές υπηρεσίες (πού να πρωτοπροφθάσουν, ειδικά σήμερα που έχουν στερέψει τα κονδύλια, αλλά και όσα έχει το υπουργείο δίδονται κατά προτεραιότητα σε θιάσους και παρεμφερείς πολιτιστικές εκδηλώσεις, ανάλογα με τη δύναμη πίεσης ενός εκάστου εξ αυτών), ούτε όμως από την εκκλησία ή οποιονδήποτε άλλον φορέα, αφού από όλους λείπουν τα αναγκαία, δηλαδή τα χρήματα. Ας είναι. Εμείς εδώ γράφουμε λίγα πράγματα για να μάθουν όσοι ενδιαφέρονται τι κρύβει αυτός ο τόπος. Αν κάνουμε και λίγη κριτική, κάπου πρέπει να λέμε κι εμείς το παράπονό μας…

Δεν έχουμε σαφείς ενδείξεις για την κατασκευή του ναού αυτού. Το μόνο βέβαιο είναι ότι είναι παλαιότερος από το τέλος του 17^ου αι., αφού στον κώδικα του επισκόπου Νεκταρίου Βενέρη (1697) αναφέρεται ως εξωμόνιο του Λειβαδίου. Οι παλαιότεροι κάτοικοι του χωριού θυμούνται να γίνονται γιορτές εκεί κατά την πανήγυρη του ναού, ο οποίος πρέπει να εγκαταλείφθηκε πριν από το Β’ Παγκόσμιο, καθώς, στη διάρκεια της Κατοχής εκεί βρήκε καταφύγιο ο διωκόμενος από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ γιατρός Γεώργιος Λευθέρης, ο οποίος έμεινε στο χώρο αυτόν για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την πυρπόληση του σπιτιού του στο Λειβάδι. Λέγεται ότι αρκετοί γνώριζαν το σημείο που βρισκόταν (ας μην ξεχνάμε ότι τότε το νησί έφθασε να έχει ξεπεράσει τις 15.000 κατοίκους και όλα αυτά τα μέρη είχαν καλλιέργειες και βοσκότοπους και δεν ήταν εντελώς έρημα, όπως σήμερα) όμως κανείς δεν τον κατέδωσε. Εκείνο που γνωρίζουμε είναι ότι λίγο μετά (ίσως όμως αυτό να είχε γίνει και ενωρίτερα) ο ναός χρησιμοποιήθηκε ως στάβλος για ζώα και είχε συσσωρευθεί πολλή κοπριά εκεί. Κάποιοι είπαν ότι οι τοιχογραφίες του είναι εντελώς άτεχνες, αυτό όμως, ακόμη και αν ευσταθεί, δεν είναι λόγος για να καταντήσει στάβλος…

Έχουν ακουστεί επίσης διάφορες ιστορίες για την κατασκευή του από κάποια πριγκίπισσα του Βυζαντίου, κάτι όμως που έχει γίνει για εκατοντάδες ναούς ανά τη χώρα. Η συγκεκριμένη παράδοση δεν φαίνεται να ευσταθεί για πολλούς λόγους που εκφεύγουν του παρόντος αφιερώματος με σημαντικότερο ίσως, ότι μάλλον δεν έχουμε εδώ έναν Βυζαντινό ναό, αλλά μεταγενέστερο. Είναι μάλιστα ο μοναδικός αφιερωμένος στην Αγία Θεοδώρα ναός στα Κύθηρα. Εκείνο που θα πρέπει να τονισθεί είναι ότι σε πολύ μικρή απόσταση από το ναό υπάρχει παλαιό κτίσμα, άγνωστης χρήσης, το οποίο λέγεται ότι είναι κατασκευή των αρχαίων χρόνων, αλλά σχετική αρχαιολογική έρευνα δεν γνωρίζουμε αν έχει γίνει.

Στο σημερινό μας αφιέρωμα παραθέτουμε λίγες φωτογραφίες από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 (φωτ. αρχείο «Κ»), σήμερα δε αγνοούμε σε ποία κατάσταση βρίσκεται ο ναός αυτός, σίγουρα όχι καλλίτερη από τότε!

Ε.Π.Καλλίγερος