Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Κατάρα ή ευχή ;

Από τον κ. Σπ. Μιχαλακάκη

την Δεκ 12, 2020

Σχετικά με το θέμα των ΑΠΕ, το οποίο έχει δημιουργήσει πολλές συζητήσεις και στον τόπο μας, τα «Κ» φιλοξενούν άρθρα όσων θέλουν να συμβάλουν στη σχετική συζήτηση. Στο προηγούμενο δημοσιεύσαμε τις απόψεις του οικονομολόγου κ. Γιάννη Κασιμάτη, στον οποίο απάντησαν άμεσα από την Ομάδα Ενημέρωσης για τις Ανεμογεννήτριες (Η απάντηση αυτή μαζί με το σχετικό άρθρο, δημοσιεύθηκε, λόγω της μεγάλης έκτασης, αλλά και της χρονικής απόστασης από την έκδοση του επόμενου φύλλου μας, στην ηλεκτρονική μας έκδοση, στην οποία μπορούν να την αναζητήσουν οι ενδιαφερόμενοι).

Σήμερα φιλοξενούμε τις απόψεις του κ. Σπ. Χ. Μιχαλακάκη, Συμβούλου Επιχειρήσεων και πρ. Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου της ΒΡ Ευρώπης και θα συνεχίσουμε με όποιον νομίζει ότι μπορεί να συμβάλει στη σχετική αναζήτηση του βέλτιστου τρόπου αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής παράλληλα με την ανάπτυξη βιώσιμων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

«Κ»

Κύριε Καλλίγερε

Παίρνω αφορμή για το σημείωμα μου από την έντονη συζήτηση που αναπτύσσεται στο νησί μας γύρω από το θέμα των ΑΠΕ και ειδικότερα της εγκατάστασης ανεμογεννητριών.

Έχουν δημοσιευθεί πάρα πολλές απόψεις και γνώμες για το θέμα, περιλαμβανόμενης της ομόφωνης απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου (25.2.2020), της δικής σας αρθρογραφίας και των συζητήσεων που προκάλεσε, και τελευταία το άρθρο στην εφημερίδας σας του φίλου Γιάννη Κασιμάτη (με ανάλογες συζητήσεις) και πολύ πρόσφατα, στις 11.11.2020, η ανακοίνωση του «Δικτύου Δημάρχων κατά των ανεμογεννητριών» (άδικος / άτυχος τίτλος Δικτύου, θα έλεγα) .

Ιδιαίτερα έντονη και αξιοπρόσεκτη είναι και η συνεχής ενημέρωση και δράση της «Ομάδας Ενημέρωσης για Ανεμογεννήτριες» (https://kythira-windturbines.com/el/)

Επισημαίνω, ότι παρά τις αντιθέσεις, είναι σαφής η αγωνία για το μέλλον και η κοινή βούληση για πρόοδο στο νησί μας. Πιστεύω θα ήταν ευκολότερο να συμφωνήσουμε αν δούμε το θέμα από την ευρύτερη σκοπιά της γενικότερης ανάπτυξης και προόδου των Κυθήρων και μέσα σε αυτά τα πλαίσια το ρόλο της παραγωγής ενέργειας και οι πιθανές ευεργετικές συνέπειες (άμεσες και έμμεσες) στην οικονομία του νησιού

Επιτρέψτε μου μερικές γενικές διαπιστώσεις, σχόλια και προτάσεις από αυτή την οπτική.

Κατά αρχήν θα ήθελα να τοποθετήσω το θέμα των ΑΠΕ στις πραγματικές (τεράστιες) διαστάσεις του , κάτι που μερικές φορές μας ξεφεύγει

Ποιο είναι το πρόβλημα (που προσπαθεί η ανθρωπότητα να λύσει με την στροφή στις ΑΠΕ)

Υπάρχουν αμέτρητες μελέτες που επιβεβαιώνουν ότι η τεράστια έκλυση «αερίων θερμοκηπίου» με κύριο το διοξείδιο του άνθρακα (παραπροϊόν της συμβατικής παραγωγή ενέργειας, μεταφορών, θέρμανσης κλπ.) οδηγεί σε σημαντική αλλαγή του κλίματος μέσω αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη με (ήδη) καταστροφικές συνέπειες για τη ζωή στη γη. Οι επιπτώσεις από την αλλαγή του κλίματος αναμένεται να είναι κοσμογονικές, τέτοιες που είναι δυνατόν να αλλάξουν δραματικά την ζωή μας (π.χ. τα Κύθηρα θα μπορούσαν να γίνουν να διακεκαυμένη ζώνη). Χαρακτηριστικά ο Ερυθρός Σταυρός προειδοποιεί:

Υπάρχει απειλή για τον κόσμο πολύ μεγαλύτερη από την πανδημία του κορονοϊού (Ερυθρός Σταυρός, 17.11.20), (https://www.newsbeast.gr/environment/arthro/6831539/erythros-stayros-yparchei-apeili-gia-ton-kosmo-poly-megalyteri-apo-tin-pandimia-toy-koronoioy)

Σημείωση: Αξίζει τον κόπο να ενημερωθεί κανείς καλύτερα για το θέμα της κλιματικής αλλαγής. Βλέπε Παράρτημα ΙΙ με δυο αρχικές προτάσεις ενημέρωσης

Τι μπορεί να κάνει η ανθρωπότητα για να αποφύγει την καταστροφή

Απαιτείται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσεων που θα περιλαμβάνει το σύνολο της ανθρωπότητας. Η πιο πρόσφατη ολοκληρωμένη παρέμβαση αποτυπώθηκε στη διάσημη «Συμφωνία του Παρισιού» (Paris Agreement) που έχει τώρα επικυρωθεί από 187 χώρες (οι ΗΠΑ που δυστυχώς αποχωρήσαν επί Τράμπ, αναμένεται να επανέλθουν επί Μπάιντεν)

Σαν αποτέλεσμα της συμφωνίας αυτής, χώρες, εταιρείες και οργανισμοί έχουν ξεκινήσει τη διαμόρφωση και την υλοποίηση πολιτικών με σκοπό να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή, να περιορίσουν το επίπεδο εκπομπών αερίων θερμοκηπίου με άμεσο στόχο να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας της γης κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου.

Οι πιο χαρακτηριστικοί άξονες δράσης είναι:

Α. Βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας στην κατανάλωσης ενέργειας (κτίρια, βιομηχανίες, οχήματα κλπ.)

Β. Διαφοροποίηση της παραγομένης ενέργειας (και υλικών) προς ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ)

Γ. Περιορισμό έκλυσης των αερίων θερμοκηπίου (κυρίως Διοξειδίου το άνθρακα και μεθανίου) στην πηγή , με καλύτερες παραγωγικές μεθόδους, πιο αποτελεσματικούς κινητήρες, ενεργειακή απόδοση κτιρίων κλπ. )

Σε αυτά τα πλαίσια κινείται και η Ευρωπαϊκή Ένωση και η χώρα μας. Σε επίπεδο ΕΕ η πιο πρόσφατη σημαντική παρέμβαση διαμορφώνεται με την «Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία» (https://ec.europa.eu/clima/policies/eu-climate-action_en) που έχει σκοπό να περιορίσει τα αέρια θερμοκηπίου κατά 65% μέχρι το 2030 και να κάνει την ΕΕ «κλιματικά ουδέτερη» μέχρι το 2050. Η επίτευξη αυτών των στόχων βασίζεται σε 10 άξονες (αναλυτικά στο συνημμένο site) . Το ενδιαφέρον για το σημείωμα μας είναι η ενθάρρυνση και αύξηση των ΑΠΕ

Τι γίνεται στην Ελλάδα;

Η Ελλάδα (βλ, πίνακα παρακάτω Παράρτημα ΙΙ ) με 10% βρίσκεται στην 8^η θέση στην Ευρώπη από άποψη διείσδυσης ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο πίσω όμως από τις πρωτοπόρες χώρες με πιο χαρακτηριστική την Πορτογαλία (17%), μια χώρα με την οποία έχουμε πολλές ομοιότητες. Η ανάπτυξη ΑΠΕ στην Ελλάδα στην τελευταία δεκαετία ήταν της τάξης του 14% (αρκετά καλό αλλά αξίζει να δει κανείς την ραγδαία ανάπτυξη άλλων χωρών και ειδικά της Τουρκίας με περίπου 40%)

Είναι γεγονός ότι η ανάπτυξη των ΑΠΕ ήταν μάλλον άναρχη μέχρι πρόσφατα, ελλείψει ενός ολοκληρωμένου σχεδίου. Είναι ενθαρρυντικό όμως ότι στην διάρκεια της προηγούμενης κυβέρνησης διαμορφώθηκε για πρώτη φορά ένα Ενιαίο Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) επί Υπουργίας Γιώργου Σταθάκη (2019). Με μικρές σχετικά διαφορές (κυρίως ως προς την ταχύτητα απόσυρσης των ανθρακικών / λιγνιτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής και διείσδυσης των ΑΠΕ), συνεχίζεται και από την νέα κυβέρνηση με Υπουργό τον Κωστή Χατζηδάκη) .

Οι βασικοί στόχοι του τελικού ΕΣΕΚ συνοπτικά είναι:

Το ΕΣΕΚ περιλαμβάνει πέρα από στόχους και τις κατευθύνσεις δράσεων, ρυθμιστικά πλαίσια και παρεμβάσεις. Μπορεί κανείς να έχει διαφορετική οπτική για αυτά τα πλαίσια (και εγώ προσωπικά έχω σε πολλές περιπτώσεις αντιρρήσεις για το ρυθμιστικό πλαίσιο όπως έχει διαμορφωθεί αυτή τη στιγμή) αλλά η πραγματικότητα είναι ότι αν θέλουμε να αποφύγουμε την καταστροφή και να παίξει η χώρα μας το ρόλο της στο διεθνή καταμερισμό (και να μην μείνει πάλι πίσω) πρέπει να δράσουμε. Και σε αυτά τα πλαίσια όχι απλά να αποδεχθούμε αλλά και να απαιτήσουμε τις ανάλογες δράσεις και ανάμεσα σε αυτές την αύξηση των ΑΠΕ όπως προβλέπει το σχέδιο (βλ. στον πίνακα τους στόχους ανάπτυξη εγκατεστημένης ισχύος ανά τεχνολογία)

Σε κάθε περίπτωση γίνεται σαφές ότι η πρόοδος της ανθρωπότητας θα προχωρήσει με αύξηση των ΑΠΕ και νομίζω είναι προς το συμφέρον των Κυθήρων να παίξει το νησί ενεργό ρόλο μια που φαίνεται να έχουμε συγκριτικά πλεονεκτήματα (π.χ. ισχυρό αιολικό δυναμικό)

4. Και τι θα γίνει στα Κύθηρα;

Θέλω να πιστεύω ότι η συντριπτική πλειοψηφία των συμπολιτών μας είναι σύμφωνη με το στόχο της ανάσχεσης της κλιματικής αλλαγής αλλά και τις βασικές κατευθύνσεις των απαραίτητων δράσεων. Αλλά με τρόπο ισόρροπο, τέτοιο που και θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής αλλά και θα προστατεύει, βελτιώνει και προωθεί τη ζωή στα Κύθηρα. Χαρακτηριστική είναι η προσέγγιση της «Ομάδας για τις Ανεμογεννήτριες με την οποία δεν νομίζω κάνεις λογικός άνθρωπος διαφωνεί. Αντιγράφω από το site τους:

«Είμαστε μια ανεξάρτητη ομάδα πολιτών υπέρ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα Κύθηρα. Πιστεύουμε όμως ότι τα προτεινόμενα σχέδια εγκατάστασης 110 μεγάλων ανεμογεννητριών κατά μήκος της ακτογραμμής των Κυθήρων και σε κοντινή απόσταση από τα χωριά δεν είναι ο δρόμος που το νησί πρέπει να ακολουθήσει!

Αντ ‘αυτού πιστεύουμε ότι μπορούμε να πραγματοποιήσουμε μια εναλλακτική λύση που ταιριάζει στις ανάγκες και τον χαρακτήρα του νησιού και που συμβάλλει επίσης στην επίλυση του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής. Μια λύση που σέβεται το Κυθηραϊκό φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον. Πιστεύουμε ότι οι κάτοικοι των Κυθήρων πρέπει να συνεργαστούν αρμονικά με το Δήμο και όλα τα άλλα εμπλεκόμενα μέρη και να τοποθετήσουν το ζήτημα υψηλά στην ατζέντα τους»

Είναι γεγονός ότι τα Κύθηρα συγκεντρώνουν κάποια ελκυστικά χαρακτηριστικά για επενδύσεις Αιολικών Πάρκων (υψηλό αιολικό δυναμικό, γειτνίαση με μεγάλα δίκτυα μεταφοράς κλπ.). Θα έλεγα μάλιστα ότι προφανώς έχουμε και υψηλό «ηλιακό και κυματικό δυναμικό» (επιτρέψτε μου τους νεολογισμούς) που θα πρέπει να οδηγήσουν σε ανάλογες επενδύσεις.

Δυστυχώς η διαδικασία που ακολουθήθηκε μέχρι τώρα και οι αιτήσεις που κατ’ αρχήν εγκρίθηκαν από την ΡΑΕ αγνοήσαν την τοπική κοινωνία και κυρίως φαίνονται αποκομμένες από τη γενικότερη ανάπτυξη των Κυθήρων. Κάτι που οδήγησε στην εξίσου αρνητική, υφέρπουσα αν όχι καθαρή αντίθεση, σε κάθε εγκατάσταση Ανεμογεννητριών στα Κύθηρα από μερικούς συμπολίτες μας. Και φοβάμαι ότι αν ακολουθηθεί ανάλογη διαδικασία θα υπάρξει ανάλογη αντίθεση και για ηλιακά πάρκα.

Παρατηρώντας τη δημόσια συζήτηση και μέσα από πολλές συζητήσεις με συντοπίτες μας, πιστεύω ότι όχι μόνο μπορούμε να συνδυάσουμε λογικά και πραγματιστικά τις ΑΠΕ με το νησί μας, αλλά να κάνουμε την παραγωγή ενέργειας μοχλό ανάπτυξης για τη ριζική αναβάθμιση της ζωής στα Κύθηρα

Τι εννοώ με αυτό; Επιτρέψτε μου αντί για γενικές κατευθύνσεις να «ζωγραφίσω» μια εικόνα διαφορετικών Κυθήρων στο εγγύς μέλλον (ας πούμε πως θα το έγραφε μια εφημερίδα για τα Κύθηρα το 2030)

5. Κύθηρα – Το Πράσινο Νησί της ανάπτυξης και ευημερίας

Κύθηρα – Νοέμβριος 2030 – του ανταποκριτή μας

Τα Κύθηρα έχουν αναδειχθεί σε «Πράσινο Νησί». Όχι μόνο είναι ενεργειακά αυτάρκη αλλά με την πράσινη ενέργεια που παράγουν και συμβάλλουν στο ενεργειακό σύστημα έχουν ξανανιώσει / μεταμορφώσει τη ζωή στο νησί. Ο δήμος Κυθήρων , μέσα από ένα δίκτυο συνεργασιών με επιχειρήσεις, ιδιώτες και μαζικούς φορείς έχει μπορέσει να «επιδοτήσει» δραματικές βελτιώσεις στη ζωή των κατοίκων του νησιού, χρηματοδοτώντας τις από τα ανταποδοτικά οφέλη, ενοίκια και μέρισμα από την παραγωγή της πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας του νησιού
Χαρακτηριστικό είναι ότι όλα τα οχήματα στα Κύθηρα είναι μηδενικών ρύπων (ξεκινώντας από τα δημοτικά και σταδιακά τα ιδιωτικά) και κινούνται φθηνή «πράσινη» ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται στο νησί. Η θέρμανση και η ψύξη στα Κύθηρα γίνεται με αντλίες θερμότητας, που μειώνουν την κατανάλωση και το κόστος για τους κάτοικους. Η δε τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στα Κύθηρα είναι τελικά η χαμηλότερη στην Ευρώπη
Το μειωμένο κόστος θέρμανσης έχει οδηγήσει σε δραματική αύξηση θερμοκηπίων και τα Κύθηρα ξαναέγιναν καθαρός εξαγωγέας πρωίμων κηπευτικών.
Η φθηνή και εύκολα προσβάσιμη ηλεκτρική ενέργεια επέτρεψε την μεγιστοποίηση παραγωγής νερού από τη θάλασσα (αφαλάτωση) επιτρέποντας την άρδευση μεγάλων περιοχών. Παραδοσιακά εγκαταλελειμμένες δραστηριότητες (πχ. Αμπελουργία, κτηνοτροφία) επανέρχονται και η παραγωγικότητα των παραδοσιακών (ελαιόλαδο) αυξάνεται ενώ βελτιώνεται η ποιότητα τους.
Η αυξημένη αγροτική παραγωγή επιτρέπει την ανάπτυξη δευτερογενούς γεωργικής παραγωγικής δραστηριότητας με την τυποποίηση και συσκευασία και εμπορία της παραγωγής (λάδι, ελιές , μέλι, βότανα, προϊόντα κρέατος κλπ.) που τώρα οδηγείται στις αγορές της Ελλάδας της Ευρώπης και παραπέρα συνοδευόμενη από «Πράσινα Πιστοποιητικά» που την κάνουν ανάρπαστη. Κομβικό ρόλο παίζει η Επιτροπή Αγροτικής Ανάπτυξης του Δήμου που έχει γίνει ο επιτελικός νους των επιχειρήσεων και ιδιωτών του πρωτογενούς τομέα
Παράλληλα παρατηρούμε αύξηση του δευτερογενούς τομέα (μεταποίησης) της τοπικής οικονομίας με νέες επιχειρήσεις τόσο συνδεμένες με την αγροτική παραγωγή,, όσο και νέες (δομικά υλικά, παραγωγή προϊόντων ξύλου κλπ.), πέρα βέβαια από την ιδιαίτερα προσοδοφόρα παραγωγή «πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας»
Η παραδοσιακή τουριστική δραστηριότητα γνωρίζει νέες δόξες. Η τουριστική περίοδος εκτείνεται και στους 12 μήνες του χρόνου, κυρίως λόγω της νέας εικόνας των Κυθήρων (Πράσινος Παράδεισος). Οι επισκέπτες μας, εκτός από τις παραδοσιακές (πεντακάθαρες και καλά εξοπλισμένες παράλιες) απολαμβάνουν τη φύση στα «μονοπάτια που μιλάνε» (που διαμόρφωσε το ΚΙΠΑ) , γεύονται τις παραδοσιακές συνταγές στα 50 και πάνω εστιατόρια και καφέ. Πολλοί (περισσότεροι) κάνουν τα Κύθηρα (ημι-)μόνιμο τόπο κατοικία τους εκμεταλλευόμενοι το χαμηλό κόστος ζωής και το ήπιο περιβάλλον. Όπως επίσης και την εξαιρετική ποιότητα τηλεπικοινωνιών, 5G κινητής τηλεφωνίας και υπερύψηλης ταχύτητας Internet
Η αύξηση της παραγωγικής διαδικασίας έφερε νέο , παραγωγικό και υψηλά ειδικευμένο κόσμο. Τα Κύθηρα είναι το ταχύτερα αναπτυσσόμενο νησί στην Ευρώπη. Τα σχολεία ξαναγέμισαν και οι νέοι επιστρέφουν

Τα Κύθηρα τα (ξανά)βρήκαμε

Μοιάζει με όνειρο ίσως . Αλλά όχι αδύνατο (ας σκεφτούμε πως ήταν η Σιγκαπούρη ρημαγμένη μετά τον πόλεμο και πως είναι τώρα (ένα νησί με μέγεθος διπλάσιο των Κυθήρων με ΑΕΠ διπλάσιο της Ελλάδας)

Δεν μπορούμε βέβαια να γίνουμε Σιγκαπούρη. Αλλά μπορούμε τουλάχιστον να ξανανιώσουμε το νησί μας. Όπως δείχνει η διεθνής εμπειρία (βλ. https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/figures/correlation-of-per-capita-energy) η πρόσβαση σε επαρκή και «φθηνή» ενέργεια είναι ένας βασικός τομέας ανάπτυξης και ευημερίας. Αν και η ενεργειακή αναβάθμιση των Κυθήρων δεν αρκεί από μόνη της για να πραγματοποιήσουμε τέτοια όνειρα είναι σημαντικό ότι στον τομέα ΑΠΕ φαίνεται να έχουμε συγκριτικό πλεονέκτημα που μπορούμε να το κάνουμε εφαλτήριο για την αναβάθμιση του νησιού μας.

6. Πως θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε

Πιστεύω ότι το βασικότερο προ-απαιτούμενο για την δραματική αναγέννηση των Κυθήρων το έχουμε. Έχουμε τους ανθρώπους και με την γνώση και τη βούληση να συμβάλλουν. Χρειάζεται όμως να βρούμε τον τρόπο να συμπυκνώσουμε και να κατευθύνουμε την ενέργεια αυτού το δυναμικού

Σε ότι αφορά στις ανεμογεννήτριες και τις ΑΠΕ

Α. Νομίζω ότι απαιτείται συνδυασμένη δράση του ΔΗΜΟΥ και των μαζικών φορέων (συλλόγων, ομάδων) στη βάση ενός «ολιστικού» σχεδίου κάτι σαν το Κυθηραϊκό ΕΣΕΚ , που θα απεικονίσει την ενεργειακή κατάσταση του νησιού και θα διαμορφώσει τις αντίστοιχες δράσεις. Στην απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου 24.2.2020 έχουν χαραχθεί τέτοιες κατευθύνσεις, που καιρός είναι να πραγματοποιηθούν, και γρήγορα (εγγραφή στον προϋπολογισμό του 2021, χρηματοδότηση κλπ.). Με την αξιοποίηση ανθρώπων που θέλουν και μπορούν να προσφέρουν . Είμαι σίγουρος ότι ο Δήμαρχος και το Δημοτικό Συμβούλιο συμφωνούν σε μια τέτοια κατεύθυνση

Να σημειώσω εδώ ότι ο Δήμος πήρε την πρωτοβουλία (και μπράβο!) να διαμορφώσει και έχει στα χέρια του ένα εξαιρετικό «Σχέδιο Δράσης Αειφόρου Ενέργειας » (2016) το οποίο πιστεύω πρέπει να επικαιροποιηθεί, επεκταθεί και να αποτελέσει βάση της δράσης μας. (Και στα πλαίσια του ο Δήμος μπορεί να ενεργοποιήσει άμεσα τις δράσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση των Δημοτικών κτιρίων και εξοπλισμού του)

Β. Στους στόχους και τις δράσεις είναι σαφές ότι πρέπει να ακολουθήσουμε ένα δρόμο ισόρροπης ανάπτυξης. Υπάρχουν περιθώρια για λελογισμένη ανάπτυξη ανεμογεννητριών (γιατί όχι και στη θάλασσα), φωτοβολταϊκών, εγκαταστάσεων κυμάτων κ.λπ. με τρόπο που δεν θα αλλοιώνουν το περιβάλλον. Αλλά πρέπει να δεχτούμε ότι θα υπάρχουν και θα είναι εμφανείς. Όπως είναι όλες οι κατασκευές που κάνουμε (δρόμοι, αεροδρόμια, λιμάνια κ.λπ.) Υπάρχουν τρόποι να επιτευχθεί αυτή η ισορροπία (ανάπτυξη με σεβασμό στο φυσικό, κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον) και μπορούμε μέσα από τις δράσεις μας σαν ενεργοί πολίτες να το επιβάλλουμε . Ειδικά δε στα Κύθηρα, μέσω της «Εγχώριας Περιουσίας» μπορούμε να κατευθύνουμε επενδύσεις σύμφωνα με το ολιστικό / ισόρροπο σχέδιο ανάπτυξης που θα καταλήξουμε

Γ. Τέλος πιστεύω ότι μέσα από το σχέδιο για την ενέργεια πρέπει να γίνει τμήμα ενός γενικότερου σχεδίου ανάπτυξης των Κυθήρων που θα αναλύσει, επικεντρώσει και διαμορφώσει δράσεις ανάπτυξης σε όλους το επιλέξιμους τομείς της οικονομίας. Σε αυτά πλαίσια πρέπει να δούμε το θέμα ΑΠΕ σαν ευκαιρία ανάπτυξης (παρά σαν ένα κακό που θα μας βρει). Η παραγωγή «πράσινης» ενέργειας γίνεται όλο και πιο ελκυστική και προσοδοφόρα. Σε πολλές περιπτώσεις δεν απαιτεί καν επιδοτήσεις πια (ειδικά οι μεγάλες υπεράκτιες αιολικές μονάδες) . Αξίζει το κόπο να δούμε τις ΑΠΕ σαν πηγή πλούτου για το νησί μας που θα μας επιτρέψει να χρηματοδοτήσουμε την ανάπτυξη του σε όλους τους τομείς (πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα). Μια ιδιαίτερα θετική δυνατότητα είναι η συμμετοχή μας (Δήμος, Συνεταιρισμοί, ιδιώτες) σε ενεργειακή κοινότητα (αυτόνομη ή σε συνδυασμό με εταιρείες / επενδυτές) που θα μας έκανε κατ’ ευθείαν κοινωνούς στα άμεσα οφέλη και θα μας επέτρεπε να έχουμε ισχυρό λόγο στην διαμόρφωση των εφαρμοζόμενων πολιτικών

Πιστεύω ότι έχουμε τρόπο να αντιμετωπίσουμε το θέμα των ΑΠΕ θετικά και να δώσουμε προοδευτική προοπτική. Δυστυχώς οι περιορισμοί της επιδημίας δεν επιτρέπουν δια ζώσης ανταλλαγή απόψεων. Αλλά ελπίζω οι συζητήσεις αυτές να οδηγήσουν και σε ζωντανές και στις ανάλογες δράσεις

Ελπίζω αυτές οι σκέψεις μου να βοηθήσουν τη συζήτηση

Σπύρος Μιχαλακάκης

Νοέμβρης 2020

Παραρτήματα

Παράρτημα Ι

Για όσους ενδιαφέρονται να ενημερωθούν για το θέμα της κλιματικής αλλαγής υπάρχουν πάρα πολλές πηγές και θα πρότεινα για αρχή:

Α. Την ιστοσελίδα του ΟΗΕ (https://www.un.org/en/sections/issues-depth/climate-change/) που θα οδηγήσει τον αναγνώστη σε άλλες συμπληρωματικές πηγές.

Β. Σε μια πιο εκλαϊκευμένη μορφή θα πρότεινα την πρόσφατη ταινία του πολυβραβευμένου ιστορικού της φύσης Sir David Attenborough, A Life on Our Planet (https://attenboroughfilm.com/). Στην ταινία (που προσφέρεται στο Netflix) ο Attenborough διαγράφει το κίνδυνο με εξαιρετικά γραφικό τρόπο αλλά και προτείνει λύσεις.

Σημείωση 1: Υπάρχουν και αρνητές του κινδύνου της κλιματικής αλλαγής (λόμπι της βιομηχανίας του άνθρακα, σχετιζόμενες συντεχνιακές ομάδες και αρνητές της επιστήμης – δυστυχώς ανάμεσα σε αυτές και η κυβέρνηση των ΗΠΑ κάτω από τον πρόεδρο Τράμπ). Η επιστημονική κοινότητα τους έχει δώσει τις κατάλληλες απαντήσεις.